Dil

İnay Köyü (Ulubey/Uşak) Web Sitesi

ATASÖZLERİ

Akşamın hayrından sabahın şerri daha iyidir.
Ak köpeğin pamuk pazarına zararı olur.
Ar yiğidi kambur eder.
Az sadaka çok bela defeder.
Bilinmeyen aş, ya karın ağrıtır ya baş.
Borç yiğidin kamçısıdır.
Çama çıkan keçinin çama çıkan oğlağı olur.
El ile gelen düğün bayram.
El ile tavşan avına gidilir.
Görünen dağın ardı yakındır.
Gün doğmadan neler doğar.
Güvenme dayına, ekmek al yanına.
Kendi başını dermeyen gelin başı derer.
Köpek göle düşmeyince yüzme öğrenmez.
Kumbar ile köpek bağlanmaz (Kumbar: kesilen hayvanın bağırsağı)
Mum dibine kör yanar.
Ne umarsın bacından, bacın ölüyor acından.
Ot köküne göre büyür.
Sabah ola, hayır ola.
Sekiz günlük ömre, dokuz günlük nafaka gerek.
Sevmediğin ot başında biter.
Yanmayacak ocağa Murat Dağı’nın çırasını getirsen nafile.


DEYİMLER

Adı batmak.
Adı çıkmak.
Ağzından bal damlamak.
Aklından zoru olmak.
Aklını peynir ekmekle yemek.
Başı kazan gibi olmak.
Başına çorap örmek.
Boğazına kurt düşmek.
Boyu devrilmek.
Cehennemin dibine gitmek.
Ciğerinden yanmak.
Çarşıdaki ete soğan doğramak.
Çıra yakıp aramak.
Dibine darı ekmek.
Dile dolamak.
Dipsiz kile boş ambar.
Dişinden tırnağından artırmak.
Dizlerinin bağı çözülmek.
Eli hamur, karnı aç.
Ettiğini bulmak.
Harbi konuşmak.
Kabak çiçeği gibi açılmak.
Kendini dev aynasında görmek.
Ocağı sönmek.
Ocağı tütmek.
Pireyi deve yapmak.
Rahmet okutmak.
Sakalı değirmende ağartmak.
Sineğin yağını çıkarmak.
Sürüsüne kıran girmek.
Şeytana uymak.
Taş kesilmek.
Tepesinden kaynar su dökülmek.
Tüyleri diken dilken olmak.
Ucu ucuna gelmek.
Yaka silkmek.
Yüreğinin yağı erimek.
Yüzüne gözüne bulaştırmak.
Zang ölümünden gitmek.
Zıkkımın kökünü yemek.
Zıvanadan çıkmak.


BİLMECELER

Köyde sorulan bilmeceler genellikle iki türlüdür. Birinci tür köyde yaşayan herhangi bir aileyi sorma amacı güden bilmecelerdir. Bu bilmecelerde sorulacak ailedeki erkekler horoz, kadınlar tavuk olarak adlandırılır ve bilmece “bir evde iki erkek üç tavuk” şeklinde sorulur.
İkinci tür ise bilinen klasik tür bilmecelerdir.

Bilmece örnekleri:
Alçacık tepe, cıngıllı küpe – (Nohut)
Allah’ın işi, tepesinde dişi – (Haşhaş kozağı)
Birçok çocuklarım var, her gün suya girerler. – (Kaşık)
Birçok çocuklarım var, sırtı meşinli meşinli. – (Kestane)
Birçok çocuklarım var, tepesi çöplü çöplü. – (Üzüm)
Bir gelinim var döne döne gebe olur – (Kirman)
Bir gelinim var gelenin gidenin elini öper – (Kapı)
Bir tepem var, bir tarafına kar yağar bir tarafına dolu. – (Pamuk çıkrığı)
Bizim evde Ali var tepesinde gülü var. – (Kandil)
Çalı dibinde bazlamacık – (Mantar)
Çalı dibinde kıllı torba – (Tavşan)
Çalı dibinde mum yanar – (Çiğdem)
Dam ardından keçi geçer, sayın bakın kaçı geçer. – (Karınca)
Tet dedim, met dedim, kapı ardına yat dedim. – (Süpürge)
Yer altında yağlı kayış – (Yılan)
Yol üstünde bazlamacık – (Deve izi)
Yol üstünde kilitli sandık – (Mezar)